اختلالات اضطرابی

اختلالات اضطرابی چیست؟

طبیعی است که هر فردی در زندگی خود، دچار اضطراب شود.
این اضطراب، ممکن است ترس از امتحان ریاضیِ فردا یا یک موقعیت خطرناک باشد.
ولیکن «اختلالات اضطرابی» زمانی رخ می دهند که سطح اضطراب با موقعیت ایجاد شده، نامتناسب شود و فعالیت های عادی روزانه را مختل کند.

بیماری های اضطراب، شایع ترین گروه از اختلالات روانی هستند.

اغلب اوقات، ابتلا به عامل ترس، یکی از ویژگی های اختلالات اضطرابی است.
«این اختلالات یا به صورت ضعف بروز می کنند و یا با واکنش های بسیار شدیدی همراه هستند».

اگرچه این اختلالات، درمان پذیرند، اکثر بیماران به مراقبت های مناسب دست نمی یابند.
بیشتر اوقات، افراد مبتلا به این اختلالات، سعی می کنند تا از علائم فیزیکی آن مانند ضربان سریع قلب، تنگی نفس، یا حالت تهوّع، رهایی یایند
و ممکن است از علل روانی این علائم، آگاه نباشند و یا نمی خواهند این علل را بپذیرند.

مردم، نگران اند که اگر ترس یا اضطراب شدید خود را به زبان آورند، به آنها برچسب «دیوانه» زده شود.
اما شواهدی وجود دارد مبنی بر این که این علائم، نتیجه عدم وجود مکانیزم های مسئول سلامتی در بدن است و نگرانی در مورد این علائم، اثرات آنها را تشدید می کند.

نشانه‌ها و علائم اختلالات اضطرابی

کسانی که دچار اختلال اضطرابی هستند همیشه احساس ترس و نگرانی می کنند، بدون آن که علت آن مشخص باشد.
برای نمونه در اختلال اضطرابی تعمیم یافته یا برخی از اختلالات وحشت زدگی، فرد همیشه احساس ترس و نگرانی می کند، با وجود آن که دلیلی مشخص ندارد.
احساس ترس در کسانی که دچار اختلال اضطرابی هستند بیش از اندازه است و با چیزی که نسبت به آن احساس خطر کرده اند، تناسبی ندارد.

برای نمونه در فوبیا فرد از چیزی به طور غیرطبیعی می‌ترسد.
نگرانی و ترس همیشه در فرد دیده می‌شود و او را آزار می‌دهد تا جایی که زندگی روزانه‌ وی مختل می‌شود.
در چنین شرایطی فرد در زندگی شخصی، خانوادگی و شغلی دچار چالش می‌شود و شاید برای زمانی طولانی نتواند با خانواده، دوستان و نزدیکانش روابط عاطفی داشته باشد.
به صورت کلی علائم اختلالات اضطرابی به دو صورت فیریولوژیکی و روانشناختی خود را نشان می دهند:

علائم فیزیولوژیکی اختلالات اضطرابی:

• لرزش
• پیچش های عضلانی
• احساس لرز و سردرد
• کمردرد
• تنش عضلانی
• احساس تنگی نفس
• خستگی مفرط
• رفلکس از جا پریدن
• بیش فعالی
• گل انداختن یا رنگ پریدگی
• تپش قلب
• تعریق
• سردی دست ها
• اسهال
• خشکی دهان
• تکرر ادرار
• اشکال در بلع

علائم روانشناختی اختلالات اضطرابی

• احساس ترس
• اشکال در تمرکز
• بیخوابی
• گوش به زنگ بودن مفرط
• کاهش میل جنسی
• علل اختلال اضطرابی

به‌طور کلی علل اضطراب به شرح زیر است:

عوامل زیست شناختی و جسمانی:

در افراد مضطرب، میزان برخی هورمون‌های موجود در خون غیرعادی است؛
بنابراین هر آنچه که باعث اختلال در سیستم هورمونی شود، برای بدن خطر محسوب می‌شود.
بارداری، کم‌کاری یا پرکاری تیروئید، پایین بودن قند خون و بی‌نظمی ضربان‌های قلب از این عوامل هستند.

عوامل محیطی و اجتماعی:

عوامل اجتماعی و ارتباطی بسیاری باعث به‌وجود آمدن اضطراب در افراد می‌شود،
مانند مشکلات خانوادگی، احساس جدایی و طردشدگی،… از عوامل محیطی می‌توان تغییرات ناگهانی و غیرمنتظره همچون زلزله، بیماری، مرگ یکی از نزدیکان،… رانام برد.

عوامل ژنتیکی و ارثی:

یکی از مهم‌ترین عوامل اضطراب ژنتیک است و احتمال اضطراب در فرزندان افراد مضطرب بسیار بالا است.
البته الگو قرار دادن رفتار پدر و مادر و یادگیری و تکرار کارهای آنان نقش مهمی در اضطراب فرزندان دارد (عامل اجتماعی)،
ولی تحقیقات و بررسی‌های انجام‌شده بر روی حیوانات و دوقلوهایی که با هم یا جدا از هم زندگی می‌کنند و از والدین مضطرب به دنیا آمده‌اند، نشان می‌دهند که عوامل ژنتیکی نیز بسیار مؤثرند.

با این وجود نمی توان گفت که ژن  خاصی در این مورد نقش داشته باشد، بلکه ترکیب بعضی از ژن‌ها چنین پیامدی را به دنبال دارد.
طبق آخرین تحقیقات به نظر می‌رسد که عوامل ژنتیکی در بعضی انواع اضطراب مانند اختلال هراس و ترس از مکان‌های باز نقش زیادی دارد.

چه می توان کرد؟

اگر احساس می کنید که ترس و اضطراب بر زندگی شما حاکم است و نشانه های آن، زندگی روزانه و روابط شما را تحت تأثیر قرار می دهد، می توانید راه های جلوگیری از آن را بیابید.
لازم نیست که با ترس زندگی کنید.

اختلالات اضطرابی معمولاً به کمک ترکیبی از داروها و رفتاردرمانی ها، معالجه می شوند.
معمولاً این درمان برای هر بیماری متفاوت است و به شدت علائم و سطح عملکرد آن، بستگی دارد.
داروهای متداول برای اختلالات اضطرابی، بازدارنده های انتخابی بازجذب سروتونین (مانند پروزاک)، ضد افسردگی های تری سیکلیک، بِنزودیازپینز یا بازدارنده های اُکسیداز مونوآمین است.

اگر فکر می کنید، به یکی از اختلالات اضطرابی مبتلا هستید، خودتان در مورد علائم فیزیکی و موقعیت های ایجاد کننده این علائم، با پزشک صحبت کنید.
پزشک می تواند درمان بهتری را در اختیار شما قرار دهد و یا شما را نزد متخصّصی بفرستد که آن متخصّص، بتواند به شما راهنمایی هایی بدهد که چگونه برای همیشه از بیماری تان رهایی یابید.

درمان اختلالات اضطرابی

برای مدیریت انواع اختلالات اضطرابی می توان از روش های درمان زیر استفاده کرد:

روان درمانی

در روان درمانی، شما با یک درمانگر به منظور کاهش علائم اضطراب همکاری می کنید.
این درمان معمولا برای کاهش اختلال اضطراب منتشر موثر است.
یکی از اشکال موثر روان درمانی برای اختلال اضطرابی، درمان شناختی رفتاری است.
در این روش که معمولا یک درمان کوتاه مدت است بیمار مهارت های خاصی را یاد گرفته که به او در کنترل فعالیت هایی که قبلا موجب ایجاد اضطراب می شد، کمک می کند.
این مهارت ها موجب می شوند که وقتی در موقعیت خاص ایجاد کننده اضطراب قرار می گیرید، علائم کاهش پیدا کنند.

داروهای درمان اختلالات اضطرابی

انواع مختلفی از داروها وجود دارند که برای درمان اختلالات اضطرابی استفاده می شوند.
اما هرگز نباید از آن ها به صورت خودسرانه استفاده کرد.
پزشک می تواند با توجه به خطرات، منافع و عوارض جانبی بالقوه این دارو ها از آنها برای درمان اضطراب استفاده کند.
داروهای ضد افسردگی معمولا اولین گزینه برای درمان هستند.
این داروها عبارتند از:

SNRI مهار کننده بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین

SSRI مهارکننده بازجذب سروتونین

درمان شناختی

درمان شناختی، نسخه‌های کاربردی برای شناسایی افکار نادرست، غیر سازنده یا مضر است که می‌توانند منجر به اضطراب یا افسردگی شوند.
پس از شناسایی چنین افکاری، درمانگر برای کمک به تغییر روش تفکر، بر روی ذهن شما کار می کند.
بنابراین شما پس از مدتی با واقع بینانه شدن افکارتان، الگوهای فکری مفیدی را به دست خواهید آورد.

رفتار درمانی

در رفتار درمانی روش درمانی بر روی تغییر رفتاری که موجب آسیب می شوند، کار می شود.
به عنوان مثال در ترس، پاسخ یا رفتاری وجود دارد که برای شما مضر است. بنابراین درمانگر بر روی ایجاد تغییر در این پاسخ ها تمرکز دارد.
این روش متکی بر تکنیک های متعددی است که بر اساس شرایط تبیین می‌شود.

نکاتی در مورد کنترل اضطراب

اگر چه معمولاً نمی‌توان به تنهایی از اختلالات اضطرابی جلوگیری کرد.
اما می توان با کمک روش‌های زیر علائم آن را کنترل کرد و یا کاهش داد:

کاهش یا متوقف کردن مصرف کافئین و مواد غذایی که دارای کافئین هستند.

قبل از مصرف داروهای گیاهی یا داروهای ضد درد با پزشک مشورت کنید.
زیرا این درمان ها ممکن است علائم اضطراب را بدتر کنند.

اگر به طور منظم افکار اضطرابی بدون علت مشخص دارید، حتما از مشاوره کمک بگیرید.

خواب کافی می تواند در کنترل علائم اضطراب مفید باشد.
اگر خواب کافی ندارید در این مورد از پزشک کمک بگیرید.

از لحاظ جسمی فعال باشید. زیرا ورزش برای کاهش استرس و همچنین علائم اختلال اضطرابی مفید است.
ورزش باعث بهبود خلق و خوی فرد می شود. اما شروع آن باید به آرامی انجام شود.

وعده های غذایی سالم مصرف کنید. زیرا غذا نیز ممکن است اضطراب را کاهش دهد.

ادامه دارد…