بیماری جسمی یا اختلال اضطرابی و افسردگی؟
اختلال سوماتیک سمپتوم یا جسمانی کردن به علل کاملا روانشناختی ایجاد می شوند،
عوامل روانشناختی نظیر تعارض های روانی
بدون اینکه آسیب جسمانی ایجاد کرده باشند، مستقیما علائم جسمانی را ایجاد می نمایند.
در واقع فرد بیماری را تجربه می کند و به پزشک مراجعه می کند
و بعد از معاینات، بررسی ها و آزمایش های لازم هیچ نشانه ای از بیماری پیدا نمی شود
و فرد متعجب می شود زیرا او علائم بیماری جسمی را تجربه می کند.
در واقع این اختلال کاملا روانشناختی است.
اما به این دلیل جسمانی خوانده می شوند که علائم کاملا جسمانی ایجاد می کنند.
به بیان دیگر بیماری های جسمانی شکل دارای ویژگی های زیر می باشند.
کارکرد جسمانی از بین می رود یا تغییر می کند.
نشانه های بیماری را نمی توان با عوامل جسمی یا عصب شناختی توجیه کرد.
عوامل روانشناختی ایجاد کننده عوارض بیماری هستند.
نشانه ها به صورت ارادی ایجاد نشده اند.
در اختلال جسمانی کردن شکایات متعدد در اعضای متعدد بدن دیده می شود.
این علائم باید قبل از 30 سالگی شروع شوند و سالیان متمادی ادامه یابند
و سبب تخریب جدی در عملکرد فرد در زندگی شوند
و یا اینکه فرد همیشه در جستجوی درمان باشد و گاهی هم هر دوی این حالتها باهم رخ می دهند.
تشخیص
برای اینکه کسی مبتلا به اختلال جسمانی کردن تشخیص داده شود
می باست حداقل دارای چهار علامت درد (نظیر معده،سر، پا و…)
دو علامت گوارشی (نظیر تهوع، مشکل بلع، یبوست، اسهال و…)
یک علامت جنسی (بی میلی جنسی،عدم نعوظ در مردان و…)
و یک علامت شبه عصبی (نظیر فراموشی) باشد.
باید توجه داشت که تمامی علائم ذکر شده می بایست فاقد علت جسمانی بوده و فقط به دلایل روانشناختی ایجاد شده باشند.
میزان شیوع این اختلال در زنان بیشتر از مردان است.
صفت شخصیتی حالت عاطفی منفی (روان رنجور خویی) عامل خطر برای ابتلا به اختلال جسمانی کردن است،
با توجه به اینکه روان رنجور خویی اصلی ترین عامل خطر برای ابتلا به افسردگی و اضطراب است.
اختلالات افسردگی و اضطراب به صورت همزمان با اختلال سوماتیک سمپتوم بروز می نماید.
اختلال سوماتیک سمپتوم در طبقه اقتصادی-اجتماعی پایین که تحصیلات پایین دارند شایع تر است.
معمولا قبل از بروز اختلال سوماتیک سمپتوم فرد یک رویداد تنش زا را تجربه می نماید.
در گذشته به این اختلال هیستری می گفتند.
هیستری به معنی رحم سرگردان است که برای بیماری هایی که مختص زنان بود
و منشأ روان شناختی داشت و با وجود علائم جسمانی فاقد علت جسمانی بود، استفاده می شد.
بعدا مشخص شد که هیستری در زنان شایع است اما مختص زنان نیست.
با این توضیح می توان بیان داشت که اختلال جسمانی کردن در زنان شایع تر از مردان است.
درمان های رفتاری
یکی از مؤثرترین درمان ها برای اختلال جسمانی کردن درمان های رفتاری است.
(رویکرد رفتاری یکی از مکاتب روانشناسی است که با انواع تکنیکهای تغییر رفتار اختلالات روانی را درمان می کند).
دو عنصر رفتاری بارزی که در اختلالات جسمانی کردن وجود دارند عبارتند از:
1-این اختلال باعث جلب توجه می شود.
لذا نشانه های اختلال سوماتیک سمپتوم چون منجر به پاداش (توجه گرفتن) شده اند تقویت می شوند و ماندگار می شوند.
2-چک کردن دائمی و مکرر وضعیت جسمانی
و جستجوی علائم فیزیکی بیماری در اختلالات سوماتیک سمپتوم به صورت عادت درامده اند.
بنابراین مکتب رفتاری با تمرکز بر موارد فوق تکنیک های درمانی را بکار میگیرد.
همچنین با تکنیک هایی نظیر ریلکسیشن و مدیریت استرس رفتاری سعی می شود از میزان اضطراب فرد کاسته شود.
چون در اختلالات جسمانی کردن مشکلات هیجانی نظیر ترس و اضطراب به علائم بدنی تبدیل می شوند،
کنترل اضطراب با تکنیک های رفتاری نظیر ریلکسیشن یا مدیریت استرس رفتاری از شدت نشانه های اختلال می کاهد.
همچنین دارو درمانی در درمان این اختلال مؤثر است.
داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب در کاهش نشانه های این اختلال مؤثر می باشند.
