افسردگی
یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی در جوامع امروز افسردگی می‌باشد. تجربه احساس غم و اندوه یک واکنش طبیعی به ناملایمات زندگی است که در صورت کوتاه مدت بودن مشکل‌ساز نمی‌شود اما اگر به قدری ادامه پیدا کند که در روند زندگی روزمره اخلال ایجاد کند، باید برای درمان افسردگی به یک روانشناس متخصص مراجعه کرد. افسردگی بر روی خواب، غذا خوردن، اشتها، نحوه تفکر، نوع عملکرد سیستم بدن و میل جنسی اثرگذار است. افسردگی ممکن است منجر به عصبانیت و بی‌قراری در افراد شود و آن‌ها را نسبت به هرگونه مشکل تحریک پذیر کند.
تشخیص افسردگی
افسردگی انواع متفاوتی دارد و تشخیص آن تنها توسط یکی از متخصصین سلامت روان از جمله روانشناس و روانپزشک صورت می‌گیرد. هر تجربه غم و ناامیدی صرفاً به منظور افسردگی نمی‌باشند. روانشناس بعد از مصاحبه بالینی و ارزیابی دقیق می‌تواند افسردگی را تشخیص دهد.
نشانه افسردگی در بزرگسالان
علائم افسردگی در افراد یکسان نمی‌باشد و می‌تواند به انواع مختلفی خودش را نشان دهد.
- بی علاقگی به انجام فعالیت‌های روزمره
شخص افسرده از تمام فعالیت‌هایی که قبلاً او را خوشحال می‌کرد دیگر لذت نمی‌برد و تمایلی برای انجام آن‌ها ندارد. به سرگرمی‌ها، عادت‌های رفتاری خود و حتی رابطه جنسی احساس خوبی ندارد. - تجربه احساس ناامیدی و غم و اندوه شدید
فردی که دچار افسردگی باشد احساس غم و ناراحتی شدیدی را تجربه می‌کند. همچنین به این باور می‌رسد که هیچ چیزی در زندگی او بهتر نخواهد شد و هر کاری هم انجام دهد این شرایط بهبود پیدا نمی‌کند. - تغییر قابل توجه در اشتها و وزن
تغییر در افزایش یا کاهش بیش از اندازه وزن در یک مدت زمان کوتاه برای مثال در فاصله یک ماهه و همچنین تغییر در اشتها می‌تواند یکی از علائم هشدار دهنده در بروز افسردگی باشد. - تغییر قابل توجه در ساعت خوابیدن
افسردگی باعث می‌شود روتین خواب در افراد به هم بخورد فرد افسرده ممکن است بی‌خوابی و یا خوابیدن بیش از حد را تجربه کند. همچنین برخی از افراد ممکن است خواب با کیفیتی نداشته باشند و در طول مدت خواب چندین بار بیدار شود. - احساس کسالت و بی‌حالی
بی‌حالی و کسالت یکی از نشانه‌های اولیه در افسردگی می‌باشد. - کاهش و از دست دادن انرژی
فرد افسرده عموماً احساس خستگی و ناتوانی شدیدی را تجربه می‌کند و احساس می‌کند انرژی خود را از دست داده است. - تحریک پذیری
با شروع افسردگی فرد مبتلا رفته رفته تحمل خود را از دست می‌دهد و کم طاقت می‌شود او دائماً احساس خشم، اضطراب و بی‌قراری دارد و با هر مسئله کوچکی عصبانی می‌شود. - از دست دادن تمرکز
افراد افسرده تمرکز خود را از دست می‌دهند و به همین دلیل در به خاطر سپردن کارها و تصمیم گیری دچار مشکل می‌شوند. - انجام رفتارهای پرخطر
این افراد ممکن است به اعتیاد روی بیاورند. مشکلاتی مانند قمار، رانندگی پرخطر و کارهای پرریسک انجام دهند. - دردهای جسمانی بدون منشا قبلی
افراد افسرده گاهاً از مشکلات جسمانی خود شکایت می‌کنند. افسردگی می‌تواند باعث بروز دردهای جسمانی بی دلیل مانند معده درد، سردرد، کمردرد، گرفتگی ماهیچه‌ها و درد در عضلات شود.
نشانه‌های افسردگی در زنان
به طور کلی زنان بیشتر مستعد ابتلا به افسردگی هستند. تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی، بارداری و یائسگی سبب می‌شود زنان بیشتر از مردان افسردگی را تجربه کنند. زنانی که افسردگی را تجربه می‌کنند نگاه خود تخریبی و احساس گناه شدید دارند. این افراد عموماً پرخوری، افزایش وزن و احساس خواب آلودگی شدید دارند. همچنین افسردگی پس از زایمان یکی از شایع ترین انواع افسردگی در بین زنان می‌باشد. از هر هفت زن یک نفر این نوع افسردگی را تجربه می‌کند.
علائم و نشانه افسردگی در مردان
مردان برعکس زنان معمولاً نشانه‌های ناامیدی و خود تخریبی کمتری دارند آن‌ها بیشتر احساس خشم، حساسیت بیش از اندازه به رفتار دیگران، از دست دادن علاقه را تجربه می‌کنند. مردان افسرده پرخاشگری دارند و رفتارهای پرخطر از خود نشان می‌دهند.
نشانه‌های افسردگی در کودکان
- تحریک پذیری و عصبانیت
- احساس ناامیدی زیاد
- کمبود انرژی
- عدم علاقه به شرکت در فعالیت‌های با همسالان
- صحبت درباره خودکشی و مرگ
- شکایت از دردهای جسمانی مانند دل درد و سردرد
نشانه افسردگی شدید
زمانی که فرد مدت طولانی و با شدت زیاد افسردگی را تجربه کند و برای درمان اقدامی انجام ندهد، نشانه‌های شدیدتری از خود بروز می‌دهد.
- فکر کردن به خودکشی و از بین بردن خود
- تجربه احساس ناامیدی بیش از حد
- دور شدن از دوستان و خانواده
- آسیب رساندن به خود مانند زخمی کردن بدن
علل ابتلا به افسردگی
افسردگی بیماری پیچیده‌ای می‌باشد که نمی‌توان یک دلیل مشخص برای آن بیان کرد. برخی از بیماری‌های جسمانی مانند پرکاری تیروئید می‌تواند افسردگی را به فرد القا کند. همچنین مصرف برخی از داروها مانند داروهای فشار خون می‌تواند علائم افسردگی را در فرد ایجاد کند.
به طور کلی افسردگی ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، روانشناختی و اجتماعی می‌باشد که از فردی به فرد دیگر متفاوت است. افسردگی تنها به دلیل عدم تعادل مواد شیمیایی در مغز اتفاق نمی‌افتد بلکه بسیاری از عوامل هورمونی و بیولوژیکی روانشناختی و اجتماعی بر روی آن اثرگذار است. در ادامه به برخی از این علل اشاره می‌کنیم:
- مشکلات خانوادگی
- اختلافات زناشویی
- تنهایی و انزوا
- قرار گرفتن در شرایط استرس زا
- بیماری‌های مزمن جسمانی
- سابقه خانوادگی افسردگی
- شخصیت حساس و زودرنج
- آسیب‌های دوران کودکی
- مصرف مواد مخدر
- طلاق و جدایی
- از دست دادن یک عزیز
پیشگیری از افسردگی
ما نمی‌توانیم بگوییم که یک راه مطمئن و قطعی برای جلوگیری از افسردگی وجود دارد اما انجام برخی از کارها در کاهش خطر ابتلا به افسردگی موثر است. ورزش کردن
- تقویت اعتماد به نفس
- مدیریت استرس
- تاب آوری
- وقت گذرانی با خانواده و دوستان
- عدم استفاده از مواد مخدر و داروهای روانگردان
- استفاده نکردن از مسکن‌های قوی
- مراجعه به روانشناس و کمک گرفتن از او
درمان افسردگی
درمان افسردگی باید توسط متخصص صورت بگیرد. در صورتی که روانشناس نیاز ببیند در مسیر درمان باید از دارو درمانی کمک گرفت مراجع را به روانپزشک ارجاع می‌دهد و مسیر دارودرمانی و روان درمانی در کنار هم پیش می‌رود اما در شرایطی که روانشناس نیازی به کمک گرفتن از دارودرمانی نبیند، می‌تواند با استفاده از تکنیک‌های درمان شناختی رفتاری به فرد کمک کند.
نتیجه‌گیری
افسردگی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی در بین افراد می‌باشد که در همه رده سنی‌ها می‌تواند اتفاق بیفتد. گاهی نشانه‌های افسردگی در مردان و زنان با یکدیگر متفاوت است و برای تشخیص آن تنها باید به متخصص سلامت روان مراجعه کرد. در درمان افسردگی می‌توانیم از روش‌های روان درمانی و دارودرمانی استفاده کنیم. نکته حائز اهمیت در این مسئله این است که فرهنگ غلط و باور اشتباه در رابطه با دارو را کنار بگذاریم. وابستگی و اعتیاد به داروهای روانپزشکی یک نگرش اشتباه در بین عوام است. با آگاهی از نشانه‌ها می‌توانیم مسیر درمان را کوتاه تر کنیم.
