اختلال هویت تجزیه ای (با نام قدیمی اختلال چند شخصیتی)
اختلال هویت تجزیه ای بارز ترین، شدید ترین و عجیب ترین اختلال تجزیه ای است که در گذشته اختلال شخصیت چندگانه نامیده شده می شد.
در اختلال هویت تجزیه ای فرد دارای چندین هویت یا شخصیت مجزا است که به طور مکرر کنترل رفتار شخص را بر عهده می گیرند
و همراه با این جایگزینی شخصیت ها، ناتوانی در به یادآوردن اطلاعات مهم شخصی وجود دارد
که وسعت آن بیش از حدی است که با فراموشی طبیعی قابل توجیه باشد.
علت این فراموشی این است که برخی از این شخصیت ها از وجود برخی دیگر بی خبرند،
همین موضوع باعث می شود که فرد در مورد برخی از روزهای هفته هیچ خاطره ای در ذهن نداشته باشد.
علت این فراموشی این است که شخصیتی که الان حاکم است از برخی از شخصیت هایی که در برخی از روزهای هفته حاکم بوده اند بی خبر است
و لذا فرد از این روزهای خاص هیچ خاطره ای الان در ذهن ندارد.
ویژگی ها
۱.
ویژگی بسیار جالبی که در اختلال هویت تجزیه ای دیده می شود
این است که هویت های مختلفی که در فرد دیده می شوند،
تا حدود زیادی با یکدیگر متفاوت می باشند
و دارای خاطرات، آرزوها، نگرش ها، تمایلات، توانایی یادگیری، دانش، اصول اخلاقی،
گرایش جنسی، سن، آهنگ کلام، نمرات آزمون شخصیت و شاخص های فیزیولوژیک متفاوتی می باشند.
در زمینه تفاوت شاخص های فیزیولوژیک می توان به تفاوت ضربان قلب،فشار خون،
نوار مغز و حتی تفاوت سیکل جنسی در شخصیت های مختلف اشاره نمود.
مثلا شخص یک شخصیت دلسوز و پرستارانه و یک شخصیت ضد اجتماعی داشته باشد.
ممکن است از یک شخصیت ولخرج برخوردار باشد و از طرف دیگر دارای یک شخصیت خسیس باشد.
هر شخصیت زمانی حاکم میشود که فرد به آن شخصیت نیاز دارد.
بدین شکل که اگر هیچ یک از نزدیکان شخص، به مراقیت و پرستاری نیاز نداشته باشند،
ممکن است که این شخصیت برای سالیان طولانی، به سراغ فرد نیاید؛
اما وقتی یکی از نزدیکان بیمار می شود، شخصیت مراقب فرد، کنترل اوضاع را بر عهده می گیرد.
۲.
افراد مبتلا به این اختلال، از وجود شخصیت های متعدد خود آگاهی ندارند
و زمانی که در قالب یک شخصیت فرو می روند،
حتی شخصیت های روز قبل خود را نیز فراموش می کنند.
در زمان های مختلف وقتی این افراد در قالب شخصیت های مختلف فرو می روند،
اگر نوار مغز و یا نوار قلبی از آن ها گرفته شود، نتایج کاملا با مواقع دیگر متفاوت خواهند بود
مثلا ضربان قلب آن ها در قالب شخصیت های آرام، پایین و در قالب شخصیت های ضد اجتماعی و پرخشگر بسیار بالا می رود.
یا مثلا اگر یکی از این شخصیت ها مصرف کننده مواد مخدر باشد،
در زمانی که شخصیت های دیگر فرد حاکم می شوند،
بدن فرد اصلا نیازی به مواد مخدر پیدا نخواهد کرد.
حتی لحن صدای ای افراد نیز با همدیگر تفاوت دارند و دستگاهی که صدای آنها را شناسایی می کند،
دو صدای مختلف را تشخیص میدهد.
در زنانی که چند شخصیتی هستند، سیکل جنسی آنها نیز باهم متفاوت است.
۳.
این شخصیت ها نیز بسیار متفاوت می باشند
مثلا فرد بزرگسالی مبتلا به اختلال هویت تجزیه ای می تواند دارای یک شخصیت خردسال نیز باشد که وقتی در قالب آن شخصیت فرو می رود، حتی تن صدا،
راه رفتن، حرکات و سایر عملکردهای وی نیز بچه گانه میشود.
حتی ممکن است این افراد دارای یک شخصیت از جنس مخالف باشند.
مثلا زنی شخصیت مردانه و یا مردی شخصیت زنانه داشته باشد.
در زنان مبتلا به اختلال هویت تجزیه ای حدود ۱۵ شخصیت مختلف می تواند وجود داشته باشد
و در مردان حدود ۱۰ شخصیت مختلف وجود دارد که با توجه به شیوع بیشتر اختلال در زنان می توان بیان داشت که
در افراد مبتلا به اختلال هویت تجزیه ای به طور متوسط ۱۳ درصد شخصیت وجود دارد.
اطلاعات مربوط به شیوع، تفاوت جنسیتی، عوامل زمینه ساز و پیامدهای اختلال هویت تجزیه ای
شیوع ۱۲ ماهه اختلال هویت تجزیه ای ۵/۱ درصد است که شیوع آن در مردان ۶/۱ درصد است
و در زنان ۴/۱ درصد است.بهره کشی جسمی و جنسی عوامل خطر برای اختلال هویت تجزیه ای می باشند.
در مورد سبب شناسی اختلال هویت تجزیه ای بر روی سواستفاده جنسی در دوران کودکی خیلی تاکید شده است.
سابقه افسردگی و اضطراب، بدرفتاری فیزیکی، سواستفاده جنسی در کودکی
و غفلت والدین از کودک، عوامل خطری می باشند که می توانند منجر به اختلالات تجزیه ای گردند.
باید توجه داشت که در هیچ اختلال روانی به اندازه اختلال هویت تجزیه ای بر روی سواستفاده در دوران کودکی تاکید نشده است،
یعنی یکی از عوامل سبب ساز این اختلال سواستفاده جنسی در دوران کودکی است.
درمان اختلال هویت تجزیه ای
از آنجا که این مشکل در طی خود هیپنوتیزمی رخ داده است، درمان آن نیز می تواند از طریق هیپنوتیزم صورت گیرد.
به این ترتیب که ابتدا شخصیت های مختلف فرد را در طی هیپنوتیزم فراخوانی می کنند تا با یکدیگر آشنا شوند
و شخص متوجه وجود شخصیت های مختلف خود بشود.
سپس سعی می کنند که به فرد تلقین نمایند تا یکی از این شخصیت ها را به عنوان شخصیت دائمی خود انتخاب کند
تا به طور مداوم میان شخصیت های مختلف سرگردان نباشد،
اما از آنجا که این افراد فوق العاده تلقین پذیر هستند،
و قدرت خود هیپنوتیزمی بالایی دارند،
می توانند تمامی تلاش های درمانگر را از طریق خود هیپنوتیزمی بی ثمر نمایند.
