آموزش توالت رفتن کودکان (قسمت اول)

آموزش توالت رفتن کودکان

آموزش توالت رفتن، موضوعی است که می تواند باعث ایجاد نگرانی های زیادی برای والدین شود.
کسانی که تازه پدر یا مادر شده اند،
از راهنمایی های ضد و نقیض (فامیل، دوستان و افراد مجرب) گیج و سر در گم می شوند.
پدر و مادرهای با تجربه، گاهی نگران این مسأله هستند که
ممکن است روشی که برای یک کودک مفید بوده، برای کودک دیگر، بی فایده باشد.
برخی صاحب نظران بر این باورند؛
صبر کنید و به کودک اجازه دهید، به طور طبیعی خودش یاد بگیرد.
برخی دیگر پیشنهاد می کنند که آموزش توالت رفتن را در طی یک روز کامل کنید.

چه باید بکنید؟

آیا کودک شما با آموزش توالت رفتن از لحاظ روانی آزرده می شود؟
یا بدتر، مجبور خواهد شد با پوشک به دانشگاه برود؟

پاسخ این است:
خیر!
تمام کودکان ۔غیر از کسانی که مشکل جدی روانی یا فیزیکی دارند.
دیر یا زود توالت رفتن را می آموزند.
حتی بسیاری از کودکانی که عقب ماندگی شدید ذهنی دارند،
می توانند عادت های اجابت مزاج خود را تحت کنترل درآورند.

البته، برخی از کودکان سخت تر از دیگران این مسأله را می آموزند؛
ولی به یاد داشته باشید که این موضوع به تفاوت کودکان با یکدیگر مربوط است و اصلا نگران کننده نیست.
برخی کودکان زودتر راه می روند، زودتر حرف می زنند.

نخست آموزش تئوری، بعد آموزش عملی

از نکات زیر، می توانید هم به عنوان آموزش تئوری برای کودک استفاده کنید
و هم خودتان آمادگی کودک را با استفاده از آنها ارزیابی کنید.
به یاد داشته باشید که قبل از اینکه آموزش توالت رفتن را به طور عملی شروع کنید
باید نکاتی را برای کودک روشن کنید.

1. آگاهی از بدن خود:

به کودکتان نام بخش های مختلف بدن و عملکرد آنها را بگویید.
برای او توضیح دهید که ادرار و مدفوع از کجا آمده است
(توضیح دهید که ادرار و مدفوع بخشی از بدن او نیست).
به کودک نام اندام مربوط به دفع را یاد بدهید.
حتی اجازه بدهید که وقتی به حمام می روید، شما را ببیند.
نگران نباشید!
این مسأله از لحاظ روحی برای کودک مضر نیست.
فقط عادی عمل کنید.
البته برای آنکه کودک گیج نشود،
بهتر است، همجنس خود را ببیند.
بدین ترتیب که اگر پسر است پدر و اگر دختر است مادرش را.

2. کلمات مربوط به توالت رفتن:

کودک نیازمند آن است که با واژه های مربوط به توالت رفتن آشنا شود.
مهم این است که کلماتی به کار ببرید که برای کودک قابل فهم باشد،
مهم نیست چه کلماتی..

3. درک مفاهیم توالت داشتن، کثیف کردن، خیس کردن:

آیا کودک شما می تواند بگوید که دستشویی دارد
یا اینکه خودش را خیس یا کثیف کرده است؟
این گونه موارد، مهارت های کلیدی آموزش توالت رفتن هستند.
اغلب کودکان زیر یک سال به نحوی نشانه ای از موارد بالا را از خودشان می دهند،
ولی این نشانه ها و علایم اکثرا با بزرگتر شدن کودک از بین می روند.

گرچه، والدین با تجربه ممکن است بفهمند که کودک دستشویی دارد
یا مشغول دستشویی کردن است؛
برای نمونه وقتی کودک پوشکی در گوشه ای کز می کند و مشغول دفع می شود.
این صحنه ها اولین نشانه هایی هستند که با دیدن آنها باید به کودک کمک کنید
تا احساس دستشویی داشتن را دریابد و به شما بگوید.بکوشید، کودک را در حین مدفوع کردنش گیر بیاورید
و برای او توضیح دهید که مشغول چه کاری است و نام این کار و این احساس چیست.

برای نمونه به او بگویید:

«علی الان پی پی داره، حالا علی داره پی پی میکنه، بیا بریم پوشکت رو عوض کنم.»
وقتی کودک بزرگتر می شود و احتمالا کم کم به شما می گوید که خود را خیس یا کثیف کرده،
بلافاصله او را به توالت ببرید و حرفش را نادیده نگیرید.
او را برای آنکه این مطلب را به شما گفته تشویق کنید و فوری پوشک او را عوض کنید.
اگر کودک بتواند فرق بین خشک و خیس و پوشک تمیز و کثیف را تشخیص دهد،
مرحله بسیار مهم و کلیدی را پشت سر گذاشته است.
زیرا این حالت، به آنجا می انجامد که او، قبل از دستشویی کردن شما را خبر کند.

شما می توانید این روند را تسریع کنید.

مثلا به طور تصادفی پوشک کودک را کنترل کنید
و اجازه دهید که او هم پوشکش را حس کند
و اگر درست تشخیص داد که تمیز است یا کثیف او را تشویق کنید.توالت رفتن یک مهارت نسبتاً پیچیده است.
کودک باید نیاز به توالت را حس کند و آن را بشناسد،
باید بتواند تا رسیدن به دستشویی، در آوردن لباس و قرار گرفتن در وضعیت مناسب، خودش را نگه دارد.
البته این مراحل برای بزرگسالان بسیار عادی و پیش پا افتاده است،
ولی برای یک کودک خردسال چندان ساده نیست.
در این قسمت، اطلاعات پایه ای و همچنین روش های مختلف آموزش توالت رفتن (قسمت دوم) را ارائه می کنیم
تا با به کارگیری آن، از دشواری های کار کاسته شود..

4. همکاری کودک و پیروی از دستورالعمل ها:

آیا کودک شما می تواند از دستورات ساده و کوچک پیروی کند؟
برای مثال، اگر به او بگویید دستت را روی سرت بگذار آیا می تواند چنین کند؟
برای آنکه دریابید آیا کودک شما آمادگی آموزش توالت رفتن را دارد مثلا به او بگویید
چیزی را از اتاق بردارد و به دستشویی ببرد و کنار توالت بگذارد.اگر کودک، دستورات ساده را متوجه نمی شود،
آموزش خود را با یاد دادن نام اشیا و محل ها در خانه شروع کنید
و در مقابل خوب یاد گرفتن، جایزه بدهید.پس از اطمینان از یادگیری درست کودک، شروع به یاددادن توالت رفتن کنید.
در غیر این صورت، آموزش شما برای کودک گیج کننده خواهد بود.
حال اگر کودک مفهوم دستورات را می فهمد، ولی از انجام آنها سرپیچی می کند،
ابتدا این مسأله را حل و رفع کنید.

5. توانایی های حرکتی بدن:

آیا کودک شما می تواند به سوی دستشویی بدود یا راه برود؟
آیا او می تواند لباس های خود را دربیاورد و دوباره بپوشد؟
اگر نمی تواند، آموزش درست توالت رفتن برای او بسیار مشکل تر خواهد بود.
بدین ترتیب، مجبور خواهید شد خودتان کودک را به دستشویی ببرید و لباس او را در بیاورید و دوباره بپوشانید.
بنابراین، بهترین کار این است که آموزش را به هنگامی موکول کنید که کودک بتواند خوب راه برود یا بدود.
اگر کودکی می داند چطور اشیاء مختلف را بردارد و جایی ببرد،
ولی هنوز نمی تواند خودش لباس هایش را دربیاورد، می توانید آموزش را از لباس پوشیدن و دراوردن آغاز کنید.

برای کودک، شلوار راحت و گشاد بخرید و به او یاد دهید که چگونه آن را پایین بکشد
و در مقابل درست انجام دادن این کار به او جایزه بدهید و او را تشویق کنید.
بدین ترتیب، بزودی او پوشیدن لباس های مختلف را تجربه خواهد کرد.
به کودک اجازه دهید تا آنجا که می تواند به تنهایی کارهای خود را انجام دهد،
ولی به حدی که از این کار مأیوس نشود..

6. کنترل ادرار و مدفوع:

آیا کودک شما می تواند به مدت طولانی خود را خیس نکند؟
آیا کودکتان به جای چندین بار به مقدار کم، دو یا سه بار به مقدار زیاد مدفوع می کند؟
و اگر پاسخ سؤالات فوق مثبت است،
احتمالا کودک شما تا حدودی می تواند ادرار و مدفوع خود را کنترل کند
و بنابراین، آمادگی آموزش توالت رفتن را دارد.
اگر پاسخ سؤالات فوق منفی است،
این پرسش پیش می آید که آیا کودک می تواند ادرار یا مدفوعش را تا رسیدن به توالت نگه دارد؟
به هر حال، برای آموزش توالت رفتن صبر کنید تا کودک کنترل بهتری بر عمل دفع خود داشته باشد.
صبور باشید.
همان طور که گفتیم، کودکان مختلف با سرعت های مختلفی این عادت ها را می آموزند.
با این همه، اگر هنوز نگران یادگیری کودک هستید، مسأله را با پزشک در میان بگذارید
( از سالم بودن وضعیت جسمانی کودک مطمئن شوید مثلا عفونت ادراری یا یبوست و… نداشته باشد).

7. ترس از توالت رفتن:

آیا کودک شما از صدای سیفون توالت می ترسد؟
آیا از اینکه در داخل توالت بیفتد واهمه دارد؟برخی کودکان از این گونه مسائل می ترسند
و بسیار مهم است که قبل از آغاز آموزش توالت رفتن، این گونه ترس ها را در او از میان ببریم.
به کودک اجازه دهید که سیفون توالت را برای شما بکشد.
به او اجازه دهید هنگامی که سیفون در حال کار است، به داخل توالت نگاه کند.
سپس بگذارید کودک مدفوعش را از روی پوشک کثیف به درون توالت بریزد و سیفون را بکشد.

خانم جوان کول در کتاب بی نظیر خود به نام «راهنمای آموزش توالت رفتن» پیشنهاد می کند که
به کودک بیاموزید که با مدفوع خود هنگامی که در حال پایین رفتن از توالت است، بای بای کند..

برای کودک توضیح دهید که

مدفوع همان غذایی است که بدن بعد از جذب تمامی مواد مفید آن، تفاله اش را به صورت مدفوع پس داده است
و مطمئن شوید که کودک فکر نمی کند که مدفوع بخشی از بدن اوست که از آن جدا می شود.
اجازه بدهید کودک به طور آزمایشی بارها روی توالت بنشیند تا مطمئن شود که داخل توالت نخواهد افتاد
و بخصوص بفهمد بلایی که سر مدفوع می آید، سر خودش نخواهد آمد؟

دست آخر،

اگر این مشکل وجود دارد که کودک هنگام دفع احساس درد می کند
با پزشک مشورت کنید تا برنامه غذایی او را تغییر دهد یا یک مسهل ضعیف تجویز کند.
این مساله اهمیت دارد که عمل دفع در ذهن کودک عمل دردناکی به نظر نیاید.
بنابراین، قبل از آموزش توالت رفتن یبوست کودک را درمان کنید.
وقتی کودک آمادگی مهارت های لازم را کسب کرد، می توانید آموزش خود را آغاز کنید.

در قسمت دوم به آموزش دستشویی رفتن خواهیم پرداخت …