با کودکی که نمی خواهد به مدرسه برود چه کار کنیم؟
علی، برای سومین بار در این هفته دل درد و سردرد دارد و اصرار میکند که حالش برای رفتن به مدرسه خوب نیست؛
سارا، از یک روش متفاوت استفاده می کند:
او آن قدر نگران بیرون رفتن از خانه است که خودش را زیر تخت پنهان میکند تا کسی نتواند او را پیدا کند؛
علی ده ساله، تصمیم میگیرد که دیگر به مدرسه نرود چون خوشش نمی آید.»
والدین، هیچگاه اطمینان ندارند
که آیا به اجبار کودک را به مدرسه فرستادن، کار درستی است یا نه؟
آنها به طور دقیق نمی دانند که آیا کودک، واقعا احساس ضعف و بیماری می کند
و یا مثل بسیاری از کودکان که گاهی دلشان نمی خواهد به مدرسه بروند، بهانه گیری می کند.
در خانه هایی که مدرسه رفتن کودکشان به صورت یک مشکل درآمده، صبح های زود، مالامال از اشک و دعوا و سروصداست.
بیشتر کودکانی که والدینشان آنها را برای مشاوره نزد ما می آورند،
به دلایل کاملا واقعی و حقیقی از رفتن به مدرسه سرباز می زنند و تعداد کمی نیز دچار انواع مختلفی از ترس ها هستند.
نمونه هایی از مسایل احساسی کودک، می تواند ترس از جدا شدن از پدر و مادر تا ترس از قلدر مدرسه باشد.
کودکان، ممکن است هنوز نیاموخته باشند که چگونه تمام مسائل دنیای خارج را تجزیه و تحلیل و حل و رفع کنند.
بنابراین، ترجیح می دهند که از روبرو شدن با آنها خودداری کنند.
گاهی، این مشکل از خانه ناشی می شود.
مثلا در یک خانواده متشنج، کودک ممکن است از ترس اینکه مبادا وقتی در خانه نیست اتفاق ناگواری بیفتد،
دوست نداشته باشد به مدرسه برود
و یا در بعضی موارد، ممکن است به طور ناخودآگاه حس کند اگر در منزل باشد، توجه والدینش به سوی او جلب خواهد شد
و آنها دیگر با هم به جنگ و جدل نخواهند پرداخت.
شما نمی توانید کودک را مجبور کنید که مدرسه را دوست داشته باشد؛
ولی می توانید باعث ایجاد اعتماد و امنیت در او شوید.
می توانید کمک کنید با احساساتش کنار بیاید و او را به سوی راه حل احتمالی هدایت کنید.
در عین حال، شما می توانید رفتارهایی را که به نحوی باعث ایجاد مشکل شده اند، تغییر بدهید و یا حذف کنید.
: برای ماندن در منزل، شرایط خاصی را تعیین کنید:
برای مدرسه نرفتن شرایط مشخصی تعیین کنید. برای مثال، کودک باید تب بالای ۳۸/۵
درجه داشته باشد و نشانه های روشنی از ناخوشی را نیز نشان دهد.
اگر کودک، بیمار است باید در رختخواب بماند،
ولی چنانچه می بینید ناخوشی فرزندتان با رفتن سرویس مدرسه به طرز عجیبی ناپدید می شود، ترتیبی بدهید که آن روز به کودک خوش نگذرد.
به این مفهوم که نگذارید آن روز را به بازی و تفریح و خوراکی خوردن بگذراند.
برای او مکانی مناسب حال یک بیمار ایجاد کنید، به طوری که حق نداشته باشد با دوستانش بازی کند.
او باید تمام روز در رختخواب بماند و فقط غذاهای مناسب یک بیمار را به او بدهید.
علت نرفتن به مدرسه را دریابید:
کشف کنید چه عاملی در مدرسه آن قدر کودکتان را آزار می دهد که از رفتن به آنجا خودداری میکند.
○با کودک صحبت کنید.
کودک را تشویق کنید تا تمام خبرها و اتفاقاتی را که باعث می شوند تا او به مدرسه نرود، برای شما بگوید.
این روش را هم بیازمایید: از کودک بخواهید فهرستی از آنچه در مدرسه، مورد علاقه اش است
و آنچه را که دوست ندارد، با ذکر دلیل برای شما بگوید.
ببینید آیا نشانه هایی از اینکه کودک از مدرسه رفتن نمی ترسد، ولی از ترک خانه واهمه دارد، می بینید یا خیر؟
ممکن است شما نتوانید به حل و رفع مشکل بپردازید ولی می توانید به کودک کمک کنید تا با احساساتش کنار بیاید.
با نشان دادن علاقه تان و درک مسایلش به او اطمینان خاطر بدهید.
○ با دوستان و برادر و خواهرهای کودک صحبت کنید.
شما اغلب می توانید با پرسش از کسانی که به نحوی با علل احتمالی نرفتن کودک به مدرسه سروکار داشته اند، از احساساتش آگاه شوید.
گاهی برادر و یا خواهر بزرگتر می تواند اطلاعات مفیدی به شما بدهد یا شما را در حل و رفع مسأله یاری کند.
○ با معلم کودکتان صحبت کنید. مشکل را با او در میان بگذارید.
سرآغاز این رفتار، چه آموزشی و چه احساسی باشد، معلم باید از قضیه اطلاع داشته باشد
و حتی ممکن است بتواند در حل و رفع آن مشکل، کمک بزرگی برای شما باشد.
کودک را به مدرسه و محیط آن علاقه مند کنید:
این راه ها را برای تشویق کودک برای رفتن به مدرسه بیازمایید:
○ با نظری مساعد درباره مدرسه صحبت کنید.
روزهایی را که قرار است اتفاق خاصی در مدرسه بیفتد یا برنامه خاصی در مدرسه وجود دارد، در تقویم علامت بگذارید.
مثلا به کودک بگویید: «این هفته قرار است تمام بچه های کلاستون رو برای بازدید از یک ایستگاه آتش نشانی ببرند،
فکر میکنی چه چیزهای تازه ای بینی؟ یادت باشه برای من همه اش رو تعریف کنی.»
یا «شنبه دیگه قراره برید اردو، هیی پسر، خیلی باید کیف داشته باشه.»
○ به کودک کمک کنید وسایلی را پیدا کند و به مدرسه ببرد و به دوستانش نشان دهد
و یا موضوع های جالبی را برای دوستانش تعریف کند.
برای نمونه، عکس گربه اش را به مدرسه ببرد یا یک اسباب بازی جدید را به دوستانش نشان دهد.
○ با کودکتان درباره چیزهایی که در مدرسه دوست دارد و می پسندد، صحبت کنید.
از کودک بخواهید که تمام مسایلی را که درباره مدرسه و در ارتباط با مدرسه دوست دارد به شما بگوید
و سپس، از همین اطلاعات برای تشویق کودک برای مدرسه رفتن استفاده کنید.
برای نمونه: «امروز نقاشی دارید مگه نه؟، امروز خانم… قراره بیاد سرکلاستون مگه نه؟»
و خلاصه آنکه، به او یادآوری کنید که چیزهای مورد علاقه اش را در مدرسه خواهد دید.
○ کودک را به ایجاد دوستی های مدرسه ای تشویق کنید.
به کودک کمک کنید با هم مدرسه ایهایش دوست شود و دوستی هایش را با آنان گسترش دهد.
به ویژه ای مدرسه او خیلی نزدیک نیست و دوستان زیادی در همسایگی منزل دارد باید بیشتر به این موضوع توجه کنید.
برنامه هایی را برای آنکه دوستان مدرسه ای کودک شما به منزلتان بیایند و با هم بازی کنند، ترتیب دهید
و یا طوری برنامه ریزی کنید که دوستان هم مدرسه ای، هفته ای یک بار و هربار در منزل یکی از آنها دور هم جمع شوند.
برای کودکان بزرگتر، راههایی پیشنهاد کنید که با دوستانشان در خارج از مدرسه ملاقات داشته باشند.
مثلا بگویید: «ژانت، چرا به سوزان تلفن نمیکنی که امشب با ما به سینما بیاد؟»
کودک را به مدرسه برسانید:
اگر می خواهید که کودکتان، به ویژه بعد از چند روز غیبت یا تعطیلی، مثل سابق و به طور مرتب به مدرسه برود،
او را برسانید و سری هم به مدرسه بزنید تا اگر گردهم آیی یا جلسه ای هست در آن شرکت کنید یا با معلم های کودکتان صحبت کنید.
○ ترتیبی بدهید که کودک، هر چه زودتر و مرتب تر کارهای قبل از رفتن به مدرسه اش را انجام دهد.
تمام تلاشتان را بر روی آماده کردن او، متمرکز کنید.
هر چه برنامه و دقیق تری برای صبح داشته باشید این کار راحت تر خواهد بود.
ترتیبی بدهید که خوردن صبحانه و لباس پوشیدن برای کودکتان به صورت عادت درآید،
به طوری که برای انجام آنها نیازی به فکر کردن نداشته باشد.
اگر برنامه تان نقص دارد و باعث ناراحتی و زحمت کودک می شود، آن را تغییر دهید.
○ به غر زدن کودک توجه نکنید.
به غرزدن های کودک درباره مدرسه و نظریات منفی او بی اعتنایی کنید
و به جای آن، نظرات مثبت و اشتیاق کودک را به مدرسه رفتن تشویق کنید و به او پاداش بدهید.
○ در صورت لزوم، در تمام مراحل صبحگاهی، کودک را به انجام کارها را دارید
حتی اگر لازم است به زور این کار را انجام دهید.
باید این کار را یکی از پدر و مادر که کمتر احساساتی است انجام دهد.
حالت صورت شما باید جدی و مصمم، ولی کاملا مثبت و مهربان باشد.
او را به مدرسه و در صورت امکان، سرکلاس ببرید و به سرعت آنجا را ترک کنید.
: رفتن مرتب و سر وقت به مدرسه را به صورت برنامه اصلی کودک درآورید:
اگر کودکتان مدتی به مدرسه نرفته است و یا برای رفتن به مدرسه مقاومت می کند،
ممکن است لازم باشد با معلم ها و ناظم ها و دیگر مسوولان مدرسه هماهنگی هایی انجام دهید.
این پیشنهادها در مورد بسیاری از کودکان، نتیجه خوبی داده اند:
○ ترتیبی بدهید که یکی از معلم ها یا ناظم ها کودکتان را که کنار در مدرسه مردد ایستاده است، ببیند و او را تا کلاس راهنمایی کند.
البته این کار نباید باعث شود دیگر همکلاسی ها کودک را سرزنش یا مسخره کنند.
○ طوری با مسؤولان مدرسه هماهنگ کنید
که کودک، در ابتدای سال تحصیلی جدید مدت کوتاهی مورد حمایت بیشتر آنها قرار گیرد.
بدین ترتیب که مثلا اگر کودکی از رفتن به کلاس جدید واهمه دارد، در روز اول، با معلم سال گذشته اش باشد تا به تدریج به محیط عادت کند.
○ در روزهای تعطیل با کودکتان به مدرسه بروید.
دیدن مدرسه در ساعات تعطیلی می تواند کمک خوبی باشد تا در زمان هایی که مدرسه پر از دانش آموز است، کودک راحت تر محیط را بپذیرد.
: رفتار مثبت کودک را برای مدرسه رفتن مورد توجه قرار دهید و جایزه بدهید:
به کودک نشان دهید که در نظر شما مدرسه رفتن او کار بسیار مهم و با ارزشی است و اهمیت فراوانی برای این مساله قایلید.
هرکاری را که مربوط به مدرسه رفتن است، از جمله آماده شدن از خواب بیدار شدن، به موقع به سرویس رسیدن و… بدون تشویق و جایزه نگذارید.
○ با توجه تان کودک را تشویق کنید.
اگر فرزندتان با مدرسه نرفتن با تنبلی در این مورد، مقدار زیادی از وقت شما را می گیرد، روشتان را تغییر دهید و توجه بیشتری به او نشان دهید.
برای مثال، بعد از مدرسه با او ناهار بخورید یا بعد از مدرسه دنبال او بروید و با هم به گردش بروید.
○ روشی را برای جایزه دادن مرتب و رسمی پایه گذاری کنید.
به کودکتان در ازای کارهای مفیدش برای مرتب رفتن به مدرسه، امتیاز بدهید.
به یاد داشته باشید در شروع کار، نیاز به صرف نیروی بیشتری خواهید داشت تا به تدریج، کودک راه بیفتد.
ممکن است لازم باشد بعد از تعطیلات با غیبت ها، روش جایزه دهی را تقویت کنید.
: برای فوبی مدرسه (ترس شدید و بیمارگونه از مدرسه) از یک متخصص کمک بخواهید:
بعضی کودکان، برای رفتن به مدرسه، بی نهایت مقاومت می کنند.
بدین معنا که به شدت تمام از مدرسه گریزان می شوند.
اگر کودک شما این طور است، از یک متخصص کمک بخواهید تا این مشکل را از میان ببرد.
بسیار مهم است که هر چه زودتر به متخصص مراجعه کنید،
چون بسیاری از بزرگسالانی که از بودن در اجتماعات و فضاهای باز رنج می برند، در کودکی از مدرسه و بودن در میان جمع، گریزان بوده اند.
